Choroba Parkinsona - schorzenie pełne wyzwań

Choroba Parkinsona

Choroba Parkinsona to przewlekłe, postępujące schorzenie neurodegeneracyjne, które dotyka głównie osób w starszym wieku. Jej objawy rozwijają się powoli, a leczenie wymaga wielospecjalistycznego podejścia. Choć nieuleczalna, przy odpowiednim wsparciu pacjenci mogą przez wiele lat zachować samodzielność i jakość życia.

Epidemiologia

Choroba Parkinsona występuje u 0,15-0,3% populacji ogólnej. W wieku powyżej 65 lat częstość wyraźnie wzrasta i wynosi 1,5%. Szacuje się, że na chorobę Parkinsona choruje średnio 120-180 osób na 100 tys. mieszkańców, a w Polsce jest ok. 60-70 tys. chorych. Nieco częściej chorują mężczyźni. Początek choroby przypada ok. 60. roku życia, ale mogą chorować także osoby młodsze.

Przyczyny

Przyczyna choroby Parkinsona nie została jednoznacznie poznana. Wiadomo jednak, że istotną rolę odgrywa:

• degeneracja komórek nerwowych w istocie czarnej mózgu (substantia nigra), odpowiedzialnych za produkcję dopaminy – neuroprzekaźnika regulującego ruchy i napięcie mięśniowe,

• czynniki genetyczne – u niewielkiej części chorych (szczególnie z wczesnym początkiem),

• czynniki środowiskowe – pestycydy, metale ciężkie, urazy głowy, stres oksydacyjny.

Objawy

Objawy choroby Parkinsona można podzielić na:

Objawy ruchowe:

• drżenie spoczynkowe (np. dłoni),

• spowolnienie ruchowe (bradykinezja),

• sztywność mięśni,

• zaburzenia chodu i postawy (pochylona sylwetka, drobne kroki),

• maskowata twarz (uboga mimika).

Objawy pozaruchowe:

• zaburzenia snu,

• depresja i lęk,

• problemy z pamięcią i koncentracją,

• zaparcia, problemy z oddawaniem moczu,

• ślinotok, zmiana głosu,

• zaburzenia węchu (często pierwszy objaw).

Przebieg choroby

Choroba Parkinsona rozwija się powoli, a jej przebieg może być różny u poszczególnych osób. Wyróżnia się kilka etapów (wg skali Hoehn-Yahra):

1. Objawy jednostronne, łagodne,

2. Objawy obustronne, bez zaburzeń równowagi,

3. Postępujące trudności w poruszaniu się, możliwe upadki,

4. Znaczne ograniczenie samodzielności,

5. Całkowita zależność od opiekunów.

Rozpoznanie

Nie istnieje jedno badanie jednoznacznie potwierdzające chorobę Parkinsona. Rozpoznanie opiera się na:

• wywiadzie lekarskim,

• badaniu neurologicznym,

• ocenie odpowiedzi na leczenie dopaminergiczne,

• wykluczeniu innych chorób (np. przez rezonans magnetyczny, tomografię SPECT lub PET).

Leczenie

Choć choroba Parkinsona nie jest uleczalna, wiele objawów można skutecznie kontrolować. Leczenie obejmuje:

Farmakoterapia:

• Lewodopa – najskuteczniejszy lek uzupełniający dopaminę,

• agonisty dopaminy (np. pramipeksol, ropinirol),

• inhibitory MAO-B i COMT – opóźniają rozkład dopaminy.

Rehabilitacja:

• fizjoterapia i ćwiczenia ruchowe,

• terapia mowy i połykania,

• terapia zajęciowa.

Leczenie chirurgiczne:

• głęboka stymulacja mózgu (DBS) – stosowana w zaawansowanej fazie choroby, gdy leki są niewystarczające.

Opieka psychologiczna:

• leczenie depresji, wsparcie pacjenta i opiekunów, terapia poznawcza.

Przygotuj się starannie do wizyty u neurologa

• spisz przebieg choroby

• zabierz dokumentację z wcześniejszego leczenia (wypisy ze szpitali, wyniki badań)

• spisz wszystkie (nie tylko neurologiczne) przyjmowane przez Ciebie leki

• spisz pytania, które chcesz zadać lekarzowi

Podsumowanie

Choroba Parkinsona to wyzwanie zarówno dla pacjenta, jak i jego bliskich. Kluczem jest wczesne rozpoznanie, kompleksowe leczenie i wieloaspektowe wsparcie – nie tylko neurologiczne, ale również emocjonalne i społeczne. Dzięki postępom medycyny i rehabilitacji coraz więcej osób z Parkinsonem może funkcjonować aktywnie przez wiele lat.